Bouwrecht

Wat is bouwrecht?

Het bouwrecht betreffen de rechtsregels met als doel de bouwprocessen te waarborgen. Dit is vrij omvangrijk dus. Deze zijn gedeeltelijk publiekrechtelijk. Zoals een bestemmingsplan. Maar ook het Burenrecht heeft te maken met het Bouwrecht.

Controleer bouwvergunning
bij aankoop nieuwe woning of bedrijfspand

Een huis of een bedrijfspand kopen is een grote aanschaf die u niet vaak in uw leven zult doen. Zowel zakelijk als privé valt er nu dus veel te onderhandelen met verkopers. Let er echter bij een koop van een woning of bedrijfspand goed op of er in het verleden verbouwd is met de juiste vergunningen. Want als dat niet het geval is, kan uw goede koop wel eens een hele dure koop worden.




Burenrecht

Wie gaat bouwen of verbouwen, heeft rekening te houden met de buren. Zo zijn er allerlei regels en omgangsvormen wettelijk vastgelegd voor onder meer erfgrenzen, beplanting en de bouw van terrassen en balkons.

Gemeente en privaatrecht

Hebt u met uw buren een geschil over erfscheidingen, aanplant, gezamenlijk eigendom, uitzicht en dergelijke, dan is dat een privaatrechtelijke aangelegenheid: een zaak tussen burgers. Hiermee kan en zal de gemeente zich niet bemoeien. Men zal u verwijzen naar een instantie voor rechtshulp.

Overleg met de buren

Als de verstandhouding met de buren goed is, wordt u het wel met elkaar eens over de plek van de schutting en betaalt u die samen. U zult in goed overleg ook best even een steiger in de tuin van de buren mogen plaatsen voor het onderhoud van uw pand. Bij plannen voor een uitbouw, een dakterras of een balkon voorkomt tijdig overleg veel onnodige problemen.
Maar er kunnen zich situaties voordoen waarbij buren bezwaar maken en zich beroepen op de wet. In het Burgerlijk Wetboek, afdeling Burenrecht is geregeld wat mensen aan hun buren moeten toestaan en wat niet. Zo zijn er wettelijke regels over erfgrenzen en over beplanting. Ook beschermt de wet buren tegen ongewenst uitzicht en is er precies vastgelegd onder welke voorwaarden u een raam in de zijgevel mag aanbrengen en wanneer u wel of niet een balkon of dakterras mag maken. In het Burenrecht zijn in feite de gebruikelijke ‘omgangsvormen’ vastgelegd.

Toestemming van de buren

Stemmen de buren toe met een voorstel van uw kant, dan is het verstandig dit op schrift te stellen en te laten ondertekenen. Mocht u later onenigheid krijgen, dan ligt dat tenminste onomstotelijk vast. De toestemming heeft pas werking tegenover latere buren als deze via de notaris als erfdienstbaarheid wordt gevestigd en wordt geregistreerd bij het Kadaster. Een balustrade van het dakterras op de aanbouw mag tot de dakranden als de buren daar toestemming voor geven.

Het Kadaster

Wordt u het met de buren niet eens over de plek van de erfgrens, dan kunt u bij het Kadaster tegen vergoeding een tekening krijgen waarop is aangegeven waar uw erfgrens exact ligt. Lost dat het probleem niet op, dan kunt u de landmeter van het Kadaster – in bijzijn van de buren – de erfgrens laten aanwijzen.

In strijd met wet, toch bouwvergunning bouwrecht

In Nederland hebben we gescheiden beoordelingstrajecten bij bouwaanvragen. Privaatrechtelijke belemmeringen spelen geen rol bij de verlening van een bouwvergunning (zie voor de uitzonderingen hieronder). Als uw plan voor bijvoorbeeld een dakterras past binnen de voorschriften van het bestemmingsplan, moet de gemeente u een bouwvergunning verlenen. Dat is onder meer het geval als het dakterras zich bevindt binnen de voor- en achtergevelrooilijnen. Hoewel u dan een bouwvergunning hebt, kunnen de buren toch vorderen dat u de 2 meter grens in acht neemt. Uiteraard zal de gemeente u bij het verlenen van de bouwvergunning wijzen op de regels in het Burgerlijk Wetboek, afdeling Burenrecht. Het Burenrecht valt weer niet onder het bouwrecht.

De uitzonderingen bij bouwrecht

Bestaat voor een vergunning van een balkon of dakterras een mogelijk bezwaar vanwege het bestemmingsplan, dan spelen bezwaren van het privaatrecht wél een rol. Dat moet de gemeente dan in haar oordeel betrekken.

Erfafscheiding, gezamenlijk eigendom

Een erf afscheiden of afsluiten
Een erf afscheiden is het aanbrengen van duidelijk waarneembare afpalingstekens tussen twee percelen. Dat kan met paaltjes in de grond of met grensstenen. Iedereen mag zich op een terrein begeven dat alleen is afgescheiden. Als dat niet gewenst is, moet u uw erf afsluiten, zodat duidelijk zichtbaar is waar de grens van het perceel ligt. U heeft dit recht te allen tijde. Een afsluiting maakt u met paaltjes en (prikkel)draad, een hekwerk, een heg, een schutting etc. Bij het plaatsen van een afsluiting moet u precies weten waar de erfgrens ligt, aangezien u de afscheiding precies boven de erfgrens dient te plaatsen en niet deels op het terrein van uw buurman. Bij twijfel kunt u bij het Kadaster navragen waar de grens precies ligt.

Een scheidsmuur op de erfgrens





Achter de achtergevelrooilijn, op eigen erf, pal tegen de grens van het naburig erf mag u te allen tijde een scheidsmuur van 2 meter hoogte plaatsen. Rooilijnen zijn vastgelegd in het bestemmingsplan of volgen uit de bouwverordening. Onder een scheidsmuur verstaat de wetgever iedere ondoorzichtige afsluiting van steen, hout, matglas, plastic, versterkte rietmatten of ander daarvoor geschikt materiaal.
De ene buur kan, zo nodig via de burgerrechter, vorderen dat de andere buur er aan meewerkt dat op de erfscheiding een scheidsmuur van 2 meter hoogte wordt geplaatst. Dus voor de ene helft op het erf van de één en voor de andere helft op het erf van de ander. Zo’n scheidsmuur is gezamenlijk eigendom; de eigenaars van zo’n muur dragen volgens de wet gezamenlijk de kosten. Deze regeling geldt niet buiten de bebouwde kom en ook niet als uw naburig erf een openbare weg of openbaar water is.
Let op: naast de regeling in het Burenrecht heeft u ook te maken met de Woningwet. Daarin is voorgeschreven dat een scheidsmuur voor de voorgevelrooilijn maximaal 1 meter hoog mag zijn. Meer informatie hierover vindt u in de brochure Erf- en perceelafscheidingen van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Deze kun je downloaden.

 

Gezamenlijk eigendom geen bouwrecht maar burenrecht

Bij gezamenlijk eigendom spreekt de wetgever van mandeligheid. Voorbeelden zijn de bouwmuur tussen twee woningen en een schutting op de erfscheiding. Bij een mandelige muur hebt u het recht van inbalken: u mag tot op de helft van de dikte van de muur balken en ankers aanbrengen of vervangen mits dit de muur en de daarmee verbonden werken geen schade toebrengt. Buren kunnen verlangen dat vóór de aanvang van het werk door een deskundige wordt vastgesteld hoe dit kan zonder nadeel voor de muur. U hebt het recht om tegen een mandelige muur aan te bouwen en om tot op de helft van de scheidsmuur een goot te leggen als het water op eigen erf wordt geloosd. Dat is handig voor een afdak tegen de (gemetselde) schutting. Mandelige zaken moeten op kosten van alle mede-eigenaren worden onderhouden, gereinigd en zo nodig vernieuwd.

Beplantingen

Bomen, heesters en heggen mag u niet pal tegen de erfgrens van de buren planten. Bomen moeten 2 meter uit de grens staan en heggen of heesters 50 cm, gemeten vanaf het midden van de voet van de boom, heg of heester. Deze bepaling geldt niet als het naburig terrein een openbare weg of een openbaar water is. Is binnen de toegestane afstand aangeplant, dan is dat van aanvang af een onrechtmatige situatie. Buren kunnen in zo’n geval de rechter een machtiging vragen tot verwijdering van de beplanting. Alleen met toestemming van buren is dichter op de erfgrens plaatsen geen probleem. Die toestemming is rechtsgeldig tegenover latere buren als hij bij een notaris als erfdienstbaarheid wordt gevestigd en bij het Kadaster wordt geregistreerd.

Wortels en overhangende takken

Als de takken van een boom van de buren boven uw tuin hangen, kunt u de buren vragen die takken af te zagen. Zij zijn verplicht dit te doen. Weigeren ze, dan kunt u de takken zelf verwijderen. Daarbij mag u de grond van de buren niet betreden. Doorschietende wortels mag u altijd doorzagen en verwijderen. Vruchten worden uw eigendom zodra ze rijp uit de boom op uw terrein vallen. Plukrecht hebt u niet. Bij onenigheid over snoeien van een boom die lucht en licht wegneemt, kunt u de rechter om een uitspraak vragen.

Steigerrecht

Wanneer buren bepaalde werkzaamheden aan hun huis slechts kunnen verrichten door tijdelijk gebruik te maken van uw grond, mag u dat niet weigeren. Wel moeten uw buren dat op een correcte manier aan u melden en eventuele schade die erdoor ontstaat vergoeden. U kunt alleen weigeren of uitstellen als u daarvoor gewichtige redenen heeft.
Andersom geldt dus: als het voor (onderhouds)werkzaamheden nodig is een steiger in de tuin van de buren te plaatsen, mogen ze u dat niet weigeren.

Afwatering

U bent verplicht uw daken en goten zo in te richten dat het regenwater niet op het terrein van anderen loost maar op eigen terrein. Als dat niet verboden is door plaatselijke verordeningen, mag u het regenwater op de openbare weg of op openbaar water lozen.

Overstekende bouw

Het kan voorkomen dat een gedeelte van uw bouwwerk over de perceelsgrens is gebouwd of na enige tijd is gaan overhellen. Voorbeelden zijn een fundering, dakoverstek of bij een muur. Het wegnemen van het overstekende gedeelte kan een onevenredig nadeel met zich meebrengen voor u. U kunt via de rechter eisen dat de bestaande toestand – tegen betaling van een schadevergoeding – wordt gelegaliseerd. Indien u te kwader trouw bent of er anderszins grove schuld in het spel is, gaat dit uiteraard niet op.

Ongewenst uitzicht

Wie plannen heeft om een zijraam te plaatsen of het dak van een aanbouw als dakterras in te richten, moet er rekening mee houden dat de wet buren beschermt tegen ongewenst uitzicht. In het Burgerlijk Wetboek is geregeld onder welke voorwaarden een raam in de zijgevel mag worden aangebracht. Ook staat er wanneer wel of geen balkon of dakterras mag worden aangelegd.

Raam in zijgevel geen bouwrecht maar burenrecht

Vensters met uitzicht op het erf van de buren zijn toegestaan in het geval de betreffende muur op minstens 2 meter vanaf de erfgrens staat. Binnen die 2 meter mag u een venster maken als:

de muur grenst aan een openbare weg of water
het uitzicht wordt belemmerd door een muur die zich binnen 2 meter van het venster bevindt, de buren toestemming hebben gegeven,
de buren al meer dan 20 jaar geen bezwaar hebben gemaakt tegen de aanwezigheid van een bestaand venster (verjaring).




In muren die korter dan 2 meter van de erfgrens staan mogen wel vaste ondoorzichtige vensters worden aangebracht. Een draairaam met ondoorzichtig glas is in dit geval dus niet toegestaan. Het aanbrengen van ramen in de zijgevel is bouwvergunningplichtig. Een omgevingsvergunning valt onder het bouwrecht.

Wilt u meer weten?
Voor meer informatie kunt u terecht bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van uw gemeente of ons contactformulier.

Wilt u een klus aanvangen:

[maxbutton id=”2″]